Circulair materialenbeheer binnen de stadsorganisatie
Hoe draagt Gent binnen haar eigen organisatie bij tot het stimuleren en vergroten van een circulaire economie? Kijk mee achter de schermen.
In 2020 en 2021 zette de Stad Gent een heleboel circulaire projecten op binnen haar eigen organisatie. Waarom? Omdat Gent hier als organisatie koploper in wil zijn. Door slimmer om te gaan met materialen, wil de stad minder afval produceren en onze CO2-uitstoot verminderen. Je ziet ze dus misschien niet altijd, maar achter de schermen van de stad beweegt er heel wat rond circulair materialenbeheer.
programma
-
Dit doet Gent achter de schermen
-
-
Cirulaire sociale tewerkstelling
De sociale economie heeft veel potentieel in de circulaire economie en het circulair materialenbeheer. Dat bewijst ook het Dienstenbedrijf Sociale Economie.
Het Dienstenbedrijf Sociale Economie (DBSE) biedt ondersteuning en werk aan mensen die niet meteen terecht kunnen bij een gewoon bedrijf. De sociale tewerkstellingsplek ondersteunt jaarlijks 400 medewerkers via begeleiding op maat.
Van afval tot nieuw product
Het DBSE zet vooral in op het verzamelen en verwerken van secundaire grondstoffen. Het gaat hierbij om reststromen van eigen productie maar ook om afvalstoffen van andere diensten (textiel, hout). Hieruit worden door middel van remanufacturing en upcycling nieuwe producten gemaakt. Zo werd afvalhout van de Groendienst verwerkt tot lamp.
Circulaire producten als social win
Het DBSE onderzoekt ook hoe het ontwikkelen van circulaire producten een sociale win kan zijn. Niet alleen het milieu wordt er beter van, het DBSE kan zo ook en
uitgebreider werkervaringsaanbod bieden in de sociale tewerkstelling van medewerkers. Zij krijgen méér kansen om hun talenten te ontwikkelen en er is meer variatie in
het opleidingsaanbod. Ze leren meer technische vaardigheden aan waardoor tewerkstellingskansen vergroten. Win-win! -
Duurzame werkkledij
Duurzame werkkleding, wat betekent dat? De Stad Gent streeft een aantal ambities na aan de hand van een toolbox.
De Toolbox sociaal verantwoorde werkkledij leidde tot een pilootopdracht in de aankoop van werkkledij en linnen binnen de organisatie. Daarin staan een aantal voorwaarden bij de aankoop van duurzame werkkleding, zoals:
- Polyester toevoegen waardoor het minder snel slijt (minder krimp en meer kleurvast) en waardoor kleding langer gebruikt kan worden
- Om de kleding na het einde van de levensduur te recycleren is het belangrijk om hiermee in het ontwerp al rekening te houden
- Alle grondstoffen moeten voldoen aan de OEKO-TEX Standard 100, of gelijkwaardig. Katoen dient biologisch te zijn en fair trade.
-
Circulair afvalbeheer
Een grote organisatie produceert heel wat afval. De Stad Gent probeert de interne afvalproductie verminderen, met Ivago als partner.
Volgens het bestuursakkoord moet circulaire economie bijdragen aan minder afval: Daarom nam Gent ook het intern afvalbeheer van haar eigen organisatie onder de loep. Er werd een analyse uitgevoerd om meer inzicht te verkrijgen in de huidige gang van zaken zodat op basis hiervan verbeteracties opgesteld kunnen worden.
De ambitie? Door middel van strategie de afvalproductie binnen de bedrijfsvoering verminderen.
-
Circulair bouwen
Om tot een andere manier van denken, ontwerpen, bouwen te komen, gebruikt de Stad Gent een duurzaamheidsmeter.
De stad van de toekomst bouwt circulair. Dit vraagt een andere manier van denken, ontwerpen en bouwen. De Stad Gent neemt deel aan een aantal proefprojecten om kennis op te bouwen over circulair bouwen.
- Binnen het proefproject Urbcon onderzoeken we hoe circulair beton in de bouwsector kan worden geïntroduceerd. We bouwen hiervoor een evacuatietrap in de school De Zonnewijzer.
- Dienstencentrum Gentbrugge (de Felix) is een pilootproject binnen de Green Deal Circulair Bouwen van Vlaanderen Circulair
De duurzaamheidsmeter
Naast ervaring opbouwen via proefprojecten wil de Stad Gent in toekomstige bouwprojecten gebruik maken van de duurzaamheidsmeter GRO. Deze meter kent een globaal prestatieniveau toe aan een (toekomstig) gebouw via de score van het gebouw op 26 verschillende duurzaamheidscriteria, om zo tot toekomstgerichte, leefbare gebouwen te komen.
-
Duurzame schoolmaaltijden
Gent gaat voedselverspilling tegen op school en in haar personeelsrestaurants. Maaltijden zijn er lokaler en plantaardiger.
Gent is de maaltijden binnen de stadsorganisatie en scholen al langer aan het verduurzamen. Daarbij wordt ingezet op bio, fair trade, korte keten, seizoensproducten en minder dierlijke eiwitten.
Minder dierlijke eiwitten, minder verspilling
De komende jaren wordt de verduurzaming verder doorgetrokken. Om de klimaatdoelstellingen te halen is een verdere daling van de consumptie van dierlijke eiwitten nodig. De Stad kiest voor een ambitieus beleid op het vlak van eiwittransitie en wil daarbij maximaal inzetten op haar eigen voorbeeldrol en aankoopbeleid. Zowel voor de schoolmaaltijden als voor de personeelsrestaurants en catering op evenementen wordt verder onderzocht om deze onder andere nog lokaler en plantaardiger te maken. Ook verspilling en dierenwelzijn worden verder onder de loep genomen.
-
Koffiegruis
Hoe kan een afvalstof als koffiegruis duurzaam verwerkt en ingezet worden als grondstof?
In de stadsorganisatie is koffiegruis een niet te vermijden afvalstof. De Stad wil bijdragen aan een duurzame verwerking zodat die afvalstof opnieuw als grondstof kan worden ingezet. Voor de productie van zeep, bijvoorbeeld.
Het project is tot stand gekomen vanuit het Urban Biorefinery Project van GLIMPS.bio. Doel hiervan is om nieuwe oplossingen te vinden voor biomassa-afval in Gent, zoals koffiegruis. De Stad Gent denkt mee na in het exploreren van mogelijke nieuwe business modellen voor deze koffiegruisketen.
-
Hergebruik meubilair
De nieuwe, interne tweedehands webwinkel van de Stad Gent moedigt hergebruik en delen van goederen aan.
De Afdeling logistiek van de Stad verzorgt het transport van goederen en beheert daarnaast ook het centraal magazijn van de stadsorganisatie. Enkele ambities:
- Hergebruik van meubilair en andere producten gemakkelijker maken.
- Vermijden van onnodige transportbewegingen
- De gebruiksduur van producten en goederen verlengen.
- Gebruikte producten zo veel mogelijk opnieuw inzetten om nieuwe aankopen te vermijden.
Webwinkel
Een van de manieren om hergebruik en delen van goederen in de Gentse stadsorganisatie te stimuleren en verhogen, is door het lanceren van een webwinkel. In de shop zullen beschikbare goederen geraadpleegd en gereserveerd kunnen worden. Op deze manier worden nieuwe aankopen vermeden en kunnen producten die nog in goede staat zijn weer gebruikt worden. Daarnaast kunnen ook goederen die we niet meer binnen onze organisatie kunnen inzetten, verkocht of geschonken worden aan derden.
-
Circulaire ICT
ICT-toestellen hebben een grote impact op milieu en klimaat. Hoe voeren we als stadsorganisatie een duurzamer ICT-beleid?
Bij Stad Gent werken 12 000 mensen, goed voor ongeveer 9000 laptops, 3000 PC’s, 3800 smartphones, 3000 scanners en printers, 2500 tablets en meer dan 700 fysieke servers. Een heel pak ICT-toestellen dus, die elk hun impact hebben op milieu, klimaat en arbeidsomstandigheden.
De Stad zette al eerder stappen richting duurzamere ICT, via repareer- en deelinitiatieven, met duurzaamheidscriteria in overheidsaankopen en via lidmaatschap van Electronics Watch, een internationale organisatie die ijvert voor betere arbeidsomstandigheden in het productieproces van elektronica. In 2021 kreeg District 09, de ICT-partner van de Stad, daarom de Fair ICT Award.
Concrete ambities
Intussen zet de Stad zich blijvend in voor een circulair en duurzamer ICT-beleid, in de vorm van concrete ambities:
- Criteria opleggen bij leveranciers om de milieu-impact van de productiefase te beperken.
- Een goede balans vinden tussen toenemende energie-efficiëntie en levensduurverlenging.
- Verplaatsingen en dus CO2-uitstoot beperken door problemen op te lossen op afstand.
- Een verbetertraject opstellen voor het automatisch uitschakelen van servers, om energie te sparen.
Charter tegen geplande veroudering
Op 7 juli 2022 ondertekenden de Stad en OCMW Gent het 'Ctrl-Alt-Del’-charter van Catapa. Met de ondertekening van het Ctrl-Alt-Del Charter zet Gent mee haar schouders onder eerlijkere handel in de ICT-sector: computers langer gebruiken, laptops herstellen en duurzamere modellen aankopen, dus geen laptops en smartphones meer die ontworpen zijn om snel te verouderen.
-
Circulair groen
Met een duurzamer groenbeheer wil de Stad Gent groenafval vermijden, hergebruiken of lokaal aanbieden.
Hoe maak je als stad je groenbeheer nog duurzamer? Er werd ingezoomd op het groen- en natuurbeleid van de organisatie om een duurzaam beheerplan uit te rollen. Enkele focuspunten:
- De verschillende groenstromen analyseren in kaart brengen.
- Manieren zoeken om groenafval te verminderen door bijvoorbeeld minder te maaien.
- Hergebruik of lokaal aanbieden van groenafval, bijvoorbeeld takken en bladeren in de vorm van houthaksel en bladmulch.
- Meer kennisdeling binnen de Stad.
-
De circulaire proeftuin
De circulaire proeftuin is onderdeel van het project circulair materialenbeheer van het departement Facility Management van de Stad Gent. Het project vloeit voort uit de circulaire ambities van het Bestuursakkoord 2019-2024: ‘Ambitie en durf voor Gent’. Zoals ook in het klimaatplan 2020-2025 wordt vermeld, is circulair materialenbeheer een grote uitdaging.
De Stad deelt haar verzamelde kennis en geleerde lessen die ze uit deze projecten haalt om andere organisaties te inspireren om ook aan de slag te gaan.